Tôi đọc Ô-nô-rê đơ Ban-dăc (Honoré de Balzac) tôi thấy nhà văn vĩ đại, sáng tác rất mạnh này cười ngạo, tiếng "ngày mai" của những nghệ sĩ in partibus (tôi dịch là "nghệ sĩ hàm" ). Họ ngồi ì ra, chờ người ta mời đi phê bình nghệ thuật. Còn việc làm của họ, sáng sớm đã cho "tiếng lòng" của mình (tiếng lòng này tốt đây) một liều thuốc an thần đề đừng trách móc họ. Nếu ta cho "tiếng lòng" thuộc về một giống với "bà xã" – tức là giống cái, thì y như là chúng ta nghe họ nói với "tiếng lòng" rằng: tôi xin hứa với chị là ngày mai nhất định là ngày mai, ngày mai tôi sẽ "bắt tay vào". Trong tâm ta có nhiều tiếng lòng... Và ở đây là tiếng lòng này nói với tiếng lòng kia bằng tiếng "ngày mai" như của anh hàng rượu yết bảng: ngày mai uống rượu khỏi trả tiền. Ngày mai mà không đề ngày, thì ôi! ngày mai là ngày nào? "Tiếng lòng" là tiếng nói của tâm và trí. Có tiếng lòng hay và cũng có tiếng dở. Tiếng hay là tiếng nói điều "thiện", khuyên can đảm và nghị lực. Ta học là học cái hay, chớ ai lại học cái dở? - Cho nên chúng ta nói chuyện với nhau với mục "gạn kỹ tiếng lòng". Và chúng ta cũng hạn chế câu chuyện trong tiếng lòng nói lên nghị lực. Chắc thế nào cũng có câu hỏi: - Nói nghị lực thì có ăn thua gì với lý trí? - Có, có. Chúng ta nói từ "tài năng" nha. Goóc-ki hiến cho ta ý nghĩ: "Tài năng là kết quả của lao động cật lực và sáng tạo". Chúng ta thường nghe và cũng thường nói một tiếng đã quen dùng là tiếng "thiên tài"