BÁC VẬT XÀ BÔNG - SƠN NAM So với các rạch khác ở ven vịnh Xiêm-La, vùng Xẻo-bần thuộc vào hàng tương đối sung túc. Dân ở đấy sanh sống bằng hai nghề: phá rừng lấy củi và khi tiết trời thuận tiện, họ ra biển đánh lưới tôm. Tiền bán củi vừa đủ cho họ mua gạo ăn, thuốc hút; nghề đi lưới thì chỉ đem lợi riêng cho một số người có ghe có lưới. Người đi bán thường lãnh tiền buổi, tùy theo lưới trúng hoặc thất – tay làm hàm nhai. Đôi mươi mái nhà lá, vài ba gốc dừa không trái: ngọn Xẽo bần xơ rơ như vậy đó. Chung quanh là cánh đồng cò bay thẳng cánh nhưng đầy năng kim, ô rô, cỏ ống. Có lông bông, trích, cúm núm bay lượn tối ngày. Dân làng nào tha thiết đến vùng đất phù sa nê địa! Vì vậy, khi ông bác vật X đến xây nền đúc, cất nhà ngói tự xưng là chủ đất thì không một ai xao xuyến cảm thấy quyền lợi mình bị đụng chạm. Trái lại, họ rất vui mừng. Trước tiên, ông bác vật đích thân đến thăm từng nhà trong xóm. Hễ gặp ai chào hỏi quá khúm núm, ông can gián: Bà con cứ bình đẳng đừng nên gọi tôi bằng ông, tôi còn nhỏ tuồi lắm. Cứ gọi tôi bằng dượng Hai. Đất này của bên vợ: vợ tôi thứ hai. Hỏi qua vấn đề nền nhà, ông bác vật trả lời: Ai lỡ cất nhà nơi đâu, cứ yên lòng ở đó. Tôi không bao giờ có ý đuổi bà con. Tôi còn muốn kêu gọi bà con đến thêm, ở đông chừng nào vui chừng nấy. Thỉnh thoảng mời bà con vô nhà tôi chơi. Lúc nào tôi cũng ở nhà để lo việc khoa học... Tánh tôi bình dân lắm, ai có chuyện gì khó hiểu tôi sẵn sàng giải thích.