Các loại đường ở Quảng Ngãi nổi tiếng là đường bông, đường phèn, đường phổi... đã từng ăn ra tận Huế, Nam Định, Hà Đông, Hà Nội, Hải Phòng, Hồng Kông, Ma Cao... bằng đường biển trên các ghe bầu. Mùa đạp mía ngang qua chòi, dù mệt đến mấy, mà nghe mùi nước chè hai, tự nhiên người lâng lâng khỏe nhẹ... Mùi thơm có sức quyến rũ đến không ngờ: Nước mía trong cũng thắng thành đường Anh thương em anh biết, thói thường ai hay. Cái ngây ngất của hương đồng, cái ngọt ngào của tình em, hương mía... như không còn kìm được nữa: Anh thương em không ai biết, không ai hay Không ai biểu, không ai bày Thơm thơm dìu dịu mỗi ngày mỗi thương. Rõ "đổ nợ" rồi. Nhưng chớ nản lòng, hương đồng vẫn vương vít, tình em vẫn ngọt ngào: Anh bậu ơi, có thương em thì thương cho chắc thì thương cho chặt thì thương cho bền đừng thương lở dở em bắt đền duyên em, "Em bắt đền..." chất phác cũng đến đáo để?" Sau tháng 8/45, do hoàn cảnh lịch sử, người ta đã hô hào: Lúa khoai ta gắng trồng Sườn non cho tới bờ sông Áo ta chưa ẩm dày Thay mía ta trồng bông. Lời bài hát như tiếng kèn hiệu thiêng liêng, giục giã, và như thế cây mía phải cam chịu số phận lui về “tuyến sau”, tạm sống ở những góc vườn khiêm tốn. Thực tế lúc ấy, muốn dựng chòi để ép mía, đâu phải đơn giản! Một đôi người sạt nghiệp vì đã “ngoan cố”. Máy bay đâu có tha? Nó dội bom cháy sạch! _______________ Đất hương vàng Bút ký Nguyễn Trung Hiếu