- Khai tử rồi cũng phải đóng sưu. Ai bảo nó không chết ngay từ tháng mười năm ngoái? Chị càng ngẩn ngơ ra bộ không hiểu như ý ngờ người ta ăn hiếp nhà mình: - Thưa ông, người chết đã gần năm tháng, sao lại còn phải đóng sưu? Lý trưởng quát: - Mày đi mà hỏi Ông Tây, tao không biết. Thư ký, dõng dạc cắt nghĩa: Chết cũng không trốn được sưu Nhà nước! Là vì thằng em chồng chị mới chết tháng giêng An-nam, mà sổ "thông qui" của làng đã làm từ đầu năm tây, tức là tháng một An-nam năm ngoái. Sổ ấy có tên thằng Hợi – lúc ấy nó còn chưa ch ết - Khi đệ lên tỉnh, tòa sứ cứ theo số định trong sổ mà làm bài chỉ đưa sang sở Kho bạc. Rồi đến kỳ thuế, sở Kho bạc lại cứ theo đúng số thuế ghi trong bài chỉ mà thu. Nó ch ết tháng giêng chứ dẫu nó ch ết tháng chạp cũng vậy, bài chỉ làm rồi, người ta không có chữa lại bao giờ, "khai tử" hay chẳng "khai tử" mặc kệ! Bởi thế, bài chỉ làng ta năm nay vẫn không trừ được số sưu thằng Hợi nhà chị. Nó ch ết, vợ con chưa có, ông lý phải cử lấy vào thân nhân chồng chị không nộp cho nó thì ai nộp? ____________________ Tắt đèn - Ngô Tất Tố